Yorum: Ayın Öteki Yüzü: Japonya Üzerine Yazılar - Claude Levi-Strauss


Adı: Ayın Öteki Yüzü
Orijinal Adı: L'autre face de la lune
Yazarı: Claude Levi-Strauss
Yayınevi: Everest Yayınları
Sayfa Sayısı: 142
Goodreads Puanı: - 
Puanım: -

TANITIM

Antropolojinin en büyük isimlerinden Claude Levi-Strauss’un, 1979-2001 arasında yazılmış, daha önce yayımlanmamış ya da kimi zaman yalnızca Japonya’da basılmış bilimsel yayınlarda kalan çeşitli yazılarını ilk kez bir araya getiren Ayın Öteki Yüzü’nde, Japonya’ya aşık bir Levi-Strauss’la karşılaşıyoruz.

“Başka hiçbir etki entelektüel ve ahlaki gelişimime Japon uygarlığı kadar erkenden katkı sağlamamıştır. Gayet mütevazı yollarla elbette: İzlenimciler’e sadakatle bağlı bir ressam olan babam, gençliğinde büyük bir koliyi Japon oymabaskılarıyla doldurmuştu ve ben beş ya da altı yaşındayken bunlardan birini bana verdi. Onu hala gözümün önüne getirebiliyorum: Hiroshige’nin hayli yıpranmış ve kenar boşlukları bulunmayan, deniz kenarındaki kocaman çamların altında gezinenleri gösteren bir tahta baskısı.”

Levi-Strauss bu çocukluk anısından başlayarak Japon medeniyetinin kendisini nasıl tüm yaşamı boyunca etkisi altına aldığını dile getiriyor. Tarihe, ayın görünen yüzünden (Mısır, Yunan ve Roma uygarlıklarından başlayarak Eski Dünya’nın tarihi) değil de karanlık yüzünden, Japon ve Amerikan kültürleri aracılığıyla yaklaşmanın stratejik öneminden söz ediyor.

Ayın Öteki Yüzü, üstadın her deneyim verisinin farklı ses perdelerinde titreşimler yarattığı bir sesler uygarlığı olarak gördüğü Japon uygarlığını, mitolojiden kültürlerin doğasına, Doğu ve Batı düşüncesi arasındaki farklardan sanatların karşılaştırmasına, malzemelerin karıştırılmasına yanaşmayan mutfağından çizimle rengi ayıran ve rengi tekdüze biçimde uygulayan Yamato sanatına, Çin Denizi’ndeki Herodot’tan “dünyaya uyumlanma sanatı”na, tüm renklerine, kokularına uzanarak ele aldığı son derece önemli bir metin.

YORUM

Normalde puan vermemeyi seçtiğim kitaplara yorum da girmem ama bu kitap hakkında biraz konuşmak istiyorum. Bunu kitaba başladığım günden beri istiyorum. O yüzden de konuşacağım!! 

2018 hedeflerimden birisi de “daha çok kurgu dışı kitap okumak” idi benim, o yüzden de son 4-5 aydır özellikle konfor alanımdan çıkmaya ve daha farklı, daha yabancı kitaplar okumaya çalışıyorum. Bunlardan Ayın Öteki Yüzü’yle bağlaşan Murasaki Shikibu’nun Günlüğü var bir. 

Japonya ve Japon kültürüne son zamanlarda giderek artan bir ilgi duyuyorum, o yüzden de Ayın Öteki Yüzü elime geçtiğinde onunla birlikte gelen kitaplara iki kere bile bakmadan hemen onu okumaya başladım. İlgili ve heyecanlıydım, kurgu dışı metinler okumaya da son iki dönemdir üniversite sağ olsun alışmaya başlamıştım, fakat kitabın çok erken bir yerinde, büyük bir sorunla karşılaştım: cehalet.

Olay şu ki, Ayın Öteki Yüzü, benim gibi ilgili ve heyecanlı ama cahil okura yönelik bir kitap değil. Levi-Strauss’un çeşitli zamanlarda yaptığı konuşmaların ve yazdığı birkaç makalenin bir yaraya getirilmesinden oluşuyor. Konuşmalar, Japon bir kitleye yapıldığından ve makaleler de doğaları gereği, okuyucu/dinleyicinin konu hakkında sağlam bir bilgi geçmişi olduğunu varsayıyor. Ben, burada, bir okuyucu olarak kitabı yarı yolda bıraktım denebilir.

Birçok yerin altını “araştırılacaklar” kapsamında çizsem ve bu bilgisiz halimle yine de birçok şey öğrensem de, benden daha az inatçı veya daha sabırsız bir okur (eğer benim gibi bilgisizse) kitapta ilerlemekte zorlanacaktır diye düşünüyorum. Konu sadece Japonya veya Japon kültürü/mitolojisi de değil. Antropoloji hakkında da pek bir fikrim yok, ve mitlerin ortak kökenleri hakkında daha önce hiç okuma yapmadım. 

Yine de kitabı elimden geldiğince verimli bir şekilde okuduğuma inanıyorum. Bir noktada, daha bilgili bir şekilde dönüp tekrar okumak, şu halimle kaçırdığım bağlantıları/ifadeleri yakalamak ve metne tam erişim sağlamayı isterim açıkçası. Olur mu, olursa ne zaman olur, pek bir fikrim yok ama. 

Eğer konu hakkında bilginiz varsa veya benim gibi kafa göz dalmak, her küçük şeyi ya o an araştırmak ya da araştırmak için not almak istiyorsanız, Ayın Öteki Yüzü keyifli ve uğraştırıcı (ama iyi anlamda) bir okuma olabilir. 

Ezgi Tülü

Boğaziçi Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı öğrencisi. 2014'ten beri kitaplar hakkında konuşuyor.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder