Athena'nın Güncesi

Adı: Puslu Kıtalar Atlası

Yazarı: İhsan Oktay Anar

Yayınevi: İletişim Yayınları 

Sayfa Sayısı: 238

Puanım: 5/5

Yeniçeriler kapıyı zorlarken Uzun İhsan Efendi hâlâ malûm konuyu düşünüyor, fakat işin içinden bir türlü çıkamıyordu... "Rendekâr doğru mu söylüyor? Düşünüyorum, öyleyse varım. Oldukça makûl. Fakat bundan tam tersi bir sonuç, var olmadığım, bir düş olduğum sonucu da çıkar: Düşünen bir adamı düşünüyorum. Düşündüğümü bildiğim için, düşlediğim bu adamın da var olduğunu biliyorum. Böylece o da benim kadar gerçek oluyor. Bundan sonrası çok daha hüzünlü bir sonuca varıyor. Düşündüğünü düşündüğüm bu adamın beni düşlediğini düşlüyorum. Öyleyse gerçek olan biri beni düşlüyor. O gerçek, ben ise bir düş oluyorum."

Kapı kırıldığında Uzun İhsan Efendi kitabı kapadı. Az sonra başına geleceklere aldırmadan kafasında şunları geçirdi:

"Dünya bir düştür. Evet, dünya... Ah! Evet, dünya bir masaldır."

Birkaç gün önce, bir dersim için okuduğum Puslu Kıtalar Atlası’nı bitirdim. Kitabı yetiştirmem gereken belli bir tarih olduğu için biraz üstün körü okumak, bazı yerleri hızlı geçmek zorunda kalsam da, okuduğum, anladığım kadarına bile tek kelimeyle bayıldım. Burada oturup sizlere Puslu Kıtalar Atlası’nı yorumlayacak değilim ama yine de birkaç cümleyle kitapla yaşadıklarımı anlatmak istedim. Belki sizler de okumak istersiniz.

Kitabın başları, özellikle de ilk birkaç sayfası, gerçekten okuması da anlaması da zor kısımlar. Fakat bir kere oraları atlattınız mı, kitabın geri kalanı çorap söküğü gibi, hemen okunup bitiyor. Kitaptan alacağınız zevk, kitabın ne kadarını anladığınızla bağlantılı olsa da, büyük bir kısmındaki göndermeleri anlamamış, Osmanlı’dan kalma kelimeleri bilmeyen biri olarak bile ben gerçekten çok eğlendim. Kitabın, ne kadar büyük bir emek sonucu ortaya çıktığı bariz ortada. Bir kitabı okurken en son ne zaman bu denli heyecanlandığımı hatırlamıyorum bile. 

Puslu Kıtalar Atlası, birbiri içine geçen birçok öyküden oluşuyor gibi. Size en başta alakasız gelen neredeyse her şey eninde sonunda ana hikayede bir yere oturuyor. Oturmayanlar da var tabii ama oturmamaları, okurken alınan zevkten bir şey götürmediği gibi, bence keyfi arttırıyor da. Anlatının masalsı yanı insanı içine çekiyor, bunun yakın dönemde yazılmış bir kurmaca değil de, çok eski zamanlara dayanan bir metin olduğu hissini yaratıyor (ki aslına bakarsanız, bir bakıma öyle de). İhsan Oktay Anar kitabında, özellikle tarihten ve felsefeden bol bol yararlanıyor, bilenin yakalayabileceği göndermeleriyle son derece zengin bir ağ örüyor. (Dediğim gibi, ben bu göndermelerin çok büyük bir kısmını kaçırdım aslında.)

Kesinlikle tekrar tekrar okunması gereken, her okumada da size daha önce fark etmediğiniz yanlarını gösterecek bir eser. Başlarda, hele de bu tarza alışkın değilseniz, biraz sabretmek gerekiyor ama bence buna değiyor. Sınırlı sürede okumak zorunda olmasaydım, her öykünün, her karakterin tadını ayrı ayrı çıkartmak isterdim. 2019 bitmeden başarabilirsem bir kere daha okumak, bunu da bu sefer daha dikkatli, daha detaylı bir şekilde yapmak istiyorum.